W Kodeksie cywilnym znaleźć można regulacje, które umożliwiają w określonych okolicznościach ingerencję sądu w stosunek prawny, prowadzącą nawet do rozwiązania umowy.

Z praktyki obrotu gospodarczego wynika, iż przedsiębiorcy najchętniej odwołują się do dwóch instytucji, które w określonych okolicznościach pozwalają na uniknięcie rażącej straty związanej z realizacją zobowiązań umownych. Jedna z nich uregulowana została w art. 357¹ Kodeksu cywilnego i znana jest w obrocie z łacińskiej paremii rebus sic stantibus, a jej treść jest następująca:

„Jeżeli z powodu nadzwyczajnej zmiany stosunków spełnienie świadczenia byłoby połączone z nadmiernymi trudnościami albo groziłoby jednej ze stron rażącą stratą, czego strony nie przewidywały przy zawarciu umowy, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, oznaczyć sposób wykonania zobowiązania, wysokość świadczenia lub nawet orzec o rozwiązaniu umowy. Rozwiązując umowę sąd może w miarę potrzeby orzec o rozliczeniach stron, kierując się zasadami określonymi w zdaniu poprzedzającym.”