Zgodnie z art. 483 § 1 K.c. można zastrzec w umowie, że naprawienie szkody wynikłej z niewykonania lub nienależytego wykonania zobowiązania niepieniężnego nastąpi przez zapłatę określonej sumy (kara umowna). Jak się powszechnie przyjmuje kara umowna stanowi dodatkowe zastrzeżenie umowne i jej zastrzeżenie w umowie jest zależne przede wszystkim od woli stron umowy. W razie skutecznego zastrzeżenia kara umowna stanowi surogat odszkodowania i zarazem w istotny sposób ułatwia uprawnionemu dochodzenie naprawienia szkody. Jeżeli spełnione zostały przesłanki zapłaty kary umownej przez zobowiązanego, to podstawowym i w większości wypadków jedynym sposobem uniknięcia zapłaty kary umownej w pełnej wysokości jest zwrócenie się do sądu o jej miarkowanie. Zgodnie bowiem z art. 484 § 2 K.c. jeżeli zobowiązanie zostało w znacznej części wykonane, dłużnik może żądać zmniejszenia kary umownej; to samo dotyczy wypadku, gdy kara umowna jest rażąco wygórowana. W tym celu w toku np. procesu o zapłatę kary umownej zobowiązany musi podnieść odpowiednio sformułowany zarzut procesowy miarkowania kary umownej.